Termin net metering oznacza dosłownie opomiarowanie netto. To usługa dotycząca posiadaczy instalacji fotowoltaicznych, którzy decydują się zostać prosumentami. Prosument to równocześnie producent i konsument wytwarzanej przez własną instalację fotowoltaiczną energii. Oznacza to, że instalacja taka musi być podpięta do publicznej sieci energetycznej (instalacja On-Grid).
Net metering dla gospodarstw domowych
W systemie On-Grid właściciel musi mieć zainstalowany licznik dwukierunkowy, odnotowującego ilość energii przesyłanej do sieci i pobieranej z sieci oraz płaci faktury prosumenckie. Zakład energetyczny ma on obowiązek nieodpłatnej wymiany licznika jednokierunkowego na dwukierunkowy. Prosument zawiera z zakładem energetycznym tzw. umowę kompleksową, czyli umowę świadczenia usług dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej zapisaną w ramach jednego dokumentu. Nie ma obowiązku zawierania umowy kompleksowej, możemy więc zawrzeć z zakładem energetycznym dwie osobne umowy:
- świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej z mikroinstalacji (z zakładem energetycznym)
- sprzedaży energii elektrycznej wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej z mikroinstalacji (między Sprzedawcą a Kupującym)
ale wtedy nie możemy korzystać z systemu opustów.
System opustów
Osoba zawierająca umowę kompleksową odprowadza nadwyżki produkowanej energii elektrycznej do sieci, skąd można je odebrać w postaci systemu opustów. To mechanizm sprowadzający się do wirtualnego magazynowania energii (substytut magazynu energii), którą odzyskuje się od 0,7 do 0,8 kWh za każdą przesłaną 1 kWh. Wysokość zwrotu jest uzależniona od wielkości instalacji (0,8 kWh za 1 kWh przy instalacjach do 10 kWp i 0,7 dla instalacji od do 10 do 50 kWp). Prosument ma na rozliczenie z zakładem energetycznym rok (365 dni), jeśli rozliczenia nie dokona, energia zostaje utracona.
W najbliższym czasie ten okres rozliczeniowy ulegnie zmianie. Zakończono prace nad rozporządzeniem, w którym zapisano istotną zmianę: niewykorzystana energia elektryczna w danym okresie rozliczeniowym przechodzi na kolejne okresy rozliczeniowe, jednak nie dłużej niż na kolejne 12 miesięcy od daty wprowadzenia energii do sieci, co daje to prosumentowi dodatkowe 12 miesięcy na rozliczenie energii wprowadzonej do sieci. Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
System 1:1?
Warto też wiedzieć, że na rynku fotowoltaicznym pojawiły się oferty dedykowane prosumentom, którzy po podpisaniu specjalnej umowy, będą mieli możliwość odebrania nie 80%, a 100% energii wyprodukowanej w swojej instalacji. Jedna z firm już oferuje takie rozwiązanie, a druga czeka na zgodę UOKiK-u. Eksperci są zdania, że z punktu widzenia dalszego funkcjonowania prosumentów, odejście od programów wsparcia oraz zmiana systemu opustów na 1:1 ustabilizowałaby rynek fotowoltaiki na długi czas.
Czy duża nadprodukcja energii się opłaca?
W obecnym stanie prawnym duża nadprodukcja energii elektrycznej przez indywidualne gospodarstwo domowe w systemie On-Grid nie jest opłacalna, bo zawsze część tej energii zostanie utracona. Dlatego celowe przewymiarowanie instalacji podczas jej projektowania nie ma sensu.
Najlepiej doprowadzić do stanu, w którym gospodarstwo domowe uzyskuje możliwie wysoki stopień samowystarczalności energetycznej, to znaczy spożytkowuje maksymalnie dużo produkowanej przez mikroinstalację fotowoltaiczną na potrzeby własne (do obliczenia zapotrzebowania energetycznego, możemy użyć kalkulatora fotowoltaicznego).
Optymalizacja taka jest możliwa np. kiedy używamy fotowoltaiki do zasilania pompy ciepła. Uzyskanie 100% samowystarczalności energetycznej jest o wiele łatwiejsze w systemie Off-Grid (niepodłączonym do publicznej sieci energetycznej), kiedy gromadzimy nadwyżki prądu w akumulatorach.
Net metering dla firm
Od sierpnia 2019 roku firmy mogą uzyskiwać status prosumentów ustawowych uprawniający ich do korzystnego sposobu rozliczenia energii pobranej i wprowadzonej do sieci z mikroinstalacji fotowoltaicznych. Z możliwości tej wyłączeni zostali jedynie przedsiębiorcy, których podstawową działalnością jest produkcja energii.
Problemem w net meteringu dla firm pozostaje umowa. W taryfie C i B, z których korzystają przedsiębiorcy, zawarcie umowy kompleksowej możliwe jest praktycznie tylko ze sprzedawcą zobowiązanym, bo tylko on ma umowę o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, zawartą pomiędzy operatorem systemu dystrybucyjnego a sprzedawcą energii elektrycznej w celu realizacji umowy kompleksowej zawartej pomiędzy sprzedawcą a odbiorcą w gospodarstwie domowym przyłączonym do sieci o napięciu znamionowym do 1 kV, przyłączonym do sieci tego operatora (Generalna Umowa Dystrybucji dla Usługi Kompleksowej, czyli GUD-K).
Taka sytuacja ogranicza pole wyboru sprzedawcy prądu. Konieczność związania się ze sprzedawcą zobowiązanym może dla przedsiębiorcy oznaczać, że inwestując w fotowoltaikę, z jednej strony oszczędza, z drugiej jednak może być zmuszony do zakupu jej części po wyższej cenie – wiąże się to z koniecznością przejścia z cen negocjowanych niższych na ceny taryfowe wyższe. Oczywiście firma może się zwrócić z prośbą o wynegocjowanie niższych preferencyjnych stawek ze względu na wyższe zużycie.
Podsumowanie
Zarówno indywidualne gospodarstwo domowe, jak i firma mogą korzystać z net meteringu, w obydwu wypadkach jest to bardzo opłacalne. W przypadku Firm warto zadbać przed podpisaniem umowy o sprawdzenie warunków, jakie mamy z dotychczasowym sprzedawcą energii elektrycznej.