Obecny stan prawny umożliwia montowanie paneli fotowoltaicznych zarówno na pojedynczych balkonach jak i na dachach w budynkach wielorodzinnych (w blokach).
Fotowoltaika w budynkach wielorodzinnych: obecny stan prawny
W pierwszym przypadku – chcemy zamontować panele fotowoltaiczne na balkonie w bloku, będącym elementem elewacji zewnętrznej – konieczne jest uzyskanie zgody wspólnoty lub spółdzielni. Balkon, zgodnie z orzecznictwem (odwołującym się do Ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali), jedynie częściowo należy do właściciela mieszkania, dlatego nie ma możliwości zainstalowania fotowoltaiki na balkonie bez dopełnienia formalności z zarządem spółdzielni albo wspólnoty mieszkaniowej. Jeśli mieszkaniec otrzyma taką zgodę, prąd produkowany przez fotowoltaikę będzie zasilał wyłącznie jedno mieszkanie.
W drugim przypadku – instalacja fotowoltaiczna na dachu bloku – decyzję o inwestycji także podejmuje wspólnota bądź spółdzielnia mieszkaniowa, ale pozyskana dzięki fotowoltaice energia elektryczna może być spożytkowana wyłącznie do zaspokajania zapotrzebowania energetycznego części wspólnych, jak np. zasilania wind czy oświetlania klatek schodowych lub terenu wokół budynków. Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii, wspólnota bądź spółdzielnia mieszkaniowa może mieć status prosumenta. Spółdzielnia/wspołnota mieszkaniowa, która uzyska status spółdzielni energetycznej jest zwolniona opłat z tytułu rozliczenia energii, z opłaty dystrybucyjnej oraz z kosztów tzw. bilansowania handlowego.
Sytuacja, w której instalacja dachowa pokrywa zapotrzebowanie na prąd u lokatorów nie jest w Polsce możliwa z uwagi na brak uregulowań prawnych. Ale idą zmiany. W jakim kierunku zmierzają?
NIK: za główne bariery w rozwoju energetyki odnawialnej uznaje się m.in. trudności administracyjno-proceduralne
W Informacji o wynikach kontroli pod hasłem Bariery rozwoju odnawialnych źródeł energii (https://www.nik.gov.pl/plik/id,24474,vp,27220.pdf ) czytamy, że za główne bariery w rozwoju energetyki odnawialnej uznaje się m.in. trudności administracyjno-proceduralne.
Nie było analiz, które pozwoliłyby na kompleksową identyfikację problemów w rozwoju OZE. Zrealizowane na zlecenie Ministra opracowania dotyczyły wybiórczej grupy uczestników tego rynku. W konsekwencji, brak całościowej analizy rozpoznawania problemów i barier rozwoju OZE uniemożliwiał przeprowadzenie zmian w sposób całościowy. Pomimo wielokrotnych nowelizacji ustawy o OZE, nadal prowadzono prace mające na celu zmiany w dotychczas obowiązujących przepisach prawa.
Wydaje się, że analizy te w końcu przeprowadzono, a prace mające na celu zmiany w dotychczas obowiązujących przepisach prawa gwałtownie przyspieszyły.
Nowelizacja Ustawy o OZE: prosument wirtualny i prosument zbiorowy
W tekście Ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie Ustawy o odnawialnych źródłach energii
oraz niektórych innych ustaw przekazanej do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu pojawiają się terminy prosument wirtualny i prosument zbiorowy. W art. 2 po pkt 27a dodaje się pkt 27b ( prosument wirtualny energii odnawialnej) i szczególnie nas interesujący – 27c w brzmieniu:
27c) prosument zbiorowy energii odnawialnej – odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji lub małej instalacji przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, w której znajduje się punkt poboru energii elektrycznej tego odbiorcy, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wytwarzanie to nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej;
Co zmiany te oznaczają w praktyce?
Model prosumenta zbiorowego stworzono z myślą o konsumentach energii elektrycznej mieszkającym w budynkach wielorodzinnych (wielolokalowych).
Prosument zbiorowy w budynku wielorodzinnym będzie mógł korzystać ze wspólnej instalacji zbudowanej na samym budynku lub też w jego okolicy (w przypadku prosumenta wirtualnego lokalizacja źródła energii czyli lokalizacja instalacji fotowoltaicznej, nie będzie miała znaczenia).
Zgodnie z ustawą, ani w przypadku prosumenta zbiorowego, ani wirtualnego, moc przysługująca prosumentowi w poszczególnym miejscu dostarczania energii nie może przekroczyć 50 kW, przy czym wartość ta ma być ustalana na podstawie mocy instalacji wykorzystywanej przez prosumenta lub też udziału w mocy. Zależności między prosumentami wirtualnymi lub między prosumentami zbiorowymi będzie regulować umowa. Interesy prosumentów zbiorowych i wirtualnych reprezentować będzie reprezentant prosumentów – osoba fizyczna, prawna lub też jednostka nieposiadająca odpowiedzialności prawnej, która została wyznaczona do kontaktów m.in. z dystrybutorem sieci czy zarządem budynku wielorodzinnego.
Podsumowanie
Czy proponowane zmiany znacząco wpłyną na zainteresowanie fotowoltaiką w budynkach wielorodzinnych i sprawią, że fotowoltaika w bloku to będzie przyszłość w zasilaniu indywidualnych mieszkań? Czy uda się doprowadzić do sytuacji, w której właściciel mieszkania w bloku, mający status prosumenta, otrzyma określony udział w instalacji posadowionej na dachu bloku, a pozyskiwanie prądu wytwarzanego przez tę instalację obniży jego indywidualne rachunki? Ustawa trafiła już do Senatu i został nadany jej numer 560. 2 listopada dokument trafił do prac trzech komisji senackich. Czekamy…